دعای علقمهدعای علقمه دعایی است که پس از زیارت عاشورا می‌خوانند.این دعا را شیخ طوسی در مصباح المتهجد نقل کرده است و محتوای آن، بیان مقام و فضیلت امامان (ع) است. ۱ - سبب نامگذاریاین دعا چون از طریق علقمة بن محمد حضرمی نقل شده، به نام او مشهور است. بعضی از محققان این دعا را «دعای صفوان معروف به دعای علقمه» گفته‌اند و بعضی بدون نسبت دادن به راوی، آن را دعای بعد از زیارت عاشورا نامیده‌اند. [۱]
دایرة المعارف شیعه، سید جوادی، ج ۷، ص ۵۳۰.
این دعا را شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد آورده است. [۲]
مصباح المتهجد، طوسی،ص ۵۴۳.
۲ - مضامین دعای علقمهدعای علقمه مشتمل بر معانی بلند و جامع حوایج دنیوی و اخروی به خصوص تولی و تبری است. مؤمن در ابتدای این دعا، خداوند را با صفاتی یاد می کند، بعد خداوند را به پنج تن قسم می‌دهد و به خداوند توسل می جوید و ائمه را شفیع قرار می‌دهد. دعای علقمه مقام و فضیلت ائمه را بیان می کند و شخص مومن از خداوند می خواهد که به پیامبر(ص) و آل او صلوات بفرستد، حاجاتش را بر آورده سازد، از شر دشمنان نجات دهد،این زیارت را آخرین زیارت قرار ندهد و بین او و اهل بیت(ع) جدایی نیاندازد. ۳ - پیدایش دعای علقمهصفوان بن مهران بعد از خواندن زیارت عاشورا دعای «یا الله یا الله یا الله، یا مجیب دعوة المضطرین ...» را خواند. سیف بن عمیره گويد كه سؤال كردم از صفوان و گفتم كه علقمه بن محمد اين دعا را براى ما از حضرت باقر(ع) روايت نكرد بلكه همان زيارت را حديث كرد. صفوان گفت كه با امام صادق(ع) به اين مكان وارد شدم، پس بجا آورد مثل آنچه را كه ما بجا آورديم در زیارت و دعا كرد به اين دعا هنگام وداع بعد از اينكه دو ركعت نماز گذاشت، چنانچه ما نماز گذاشتيم و وداع كرد چنانچه ما وداع كرديم. پس صفوان گفت كه حضرت صادق(ع) به من فرمود كه مواظب باش اين زيارت را و بخوان اين دعا را و زيارت كن به آن پس بدرستيكه من ضامنم بر خدا براى هر كه زيارت كند به اين زيارت و دعا كند به اين دعا از نزديك يا دور اينكه زيارتش مقبول شود و سعيش مشكور و سلامش به آن حضرت برسد و محجوب نماند و حاجت او قضا شود از جانب خداى تعالى به هر مرتبه كه خواهد برسد و او را نوميد برنگرداند. اى صفوان يافتم اين زيارت را به اين ضمان از پدرم و پدرم از پدرش علی بن الحسین(ع) به همين ضمان و او از حسین(ع) به همين ضمان و حسين(ع) از برادرش حسن(ع) به همين ضمان و حسن از پدرش امیر المؤمنین(ع) با همين ضمان و امير المؤمنين(ع) از رسول خدا(ص) با همين ضمان و رسول خدا(ص) از جبرئیل با همين ضمان و جبرئيل از خداى تعالى با همين ضمان و به تحقيق كه خداوند عز و جل قسم خورده به ذات مقدس خود كه هر كه زيارت كند حسين(ع) را به اين زیارت از نزديك يا دور و دعا كند به اين دعا قبول مى كنم از او زيارت او را و مى پذيرم از او خواهش او را به هر قدر كه باشد و مى دهم مسئلتش را پس بازنگردد از حضرت من با نااميدى و خسار و بازش گردانم با چشم روشن به برآوردن حاجت و فوز به جنت و آزادى از دوزخ و قبول كنم شفاعت او را در حق هر كس كه شفاعت كند. حضرت فرمايد جز دشمن ما اهل بیت(ع) كه در حق او قبول نشود، قسم خورده حق تعالى به اين بر ذات اقدسش و گواه گرفته ما را بر آنچه كه گواهى دادند به آن ملائكه ملكوت او پس جبرئیل گفت : يا رسول الله خدا فرستاده مرا به سوى تو به جهت سرور و بشارت تو و شادى و بشارت على و فاطمه و حسن و حسين و امامان از اولاد تو عليهم السلام تا روز قیامت پس مستمر و پاينده باد مسرت تو و مسرت على و فاطمه و حسن و حسين و امامان عليهم السلام و شیعه شما تا روز رستاخیز پس صفوان گفت كه حضرت صادق(ع) به من فرمود اى صفوان هر گاه روى داد از براى تو به سوى خداى عز و جل حاجتى، پس زيارت كن به اين زيارت از هر مكانى كه بوده باشى و بخوان اين دعا را و بخواه از پروردگار خود حاجتت را كه برآورده شود از خدا و خدا خلاف نخواهد فرمود وعده خود را بر رسول خود به جود و امتنان خويش و الحمد لله. [۳]
مصباح المتهجد، طوسی، ص ۵۴۳.
۴ - پانویس
۵ - کتابنامه•طوسی، محمد بن حسن طوسی، مصباح المتهجد، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۸ه.ق؛ •سید جوادی، احمد صدر حاج سید جوادی، دایرة المعارف شیعه،تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۰. ۶ - منبعاین مقاله با توجه به منابع فوق تنظیم شده است. |